In de huidige Nederlandse bestuursstructuur is de meeste macht aan de nationale overheid toebedeeld. De nationale overheid lijkt in een steeds complexer wordende samenleving haar grip te verliezen door internationale organisaties en de aanzienlijke macht van grote multinationals. Ook in Nederland is diversiteit in de afgelopen decennia enorm toegenomen. Het lukt de overheid steeds minder goed om nog effectief regie te houden. Dit heeft bijvoorbeeld tot gevolg dat vanwege de stikstofproblematiek meer dan 18.000 bouwprojecten stil kwamen te liggen en een van onze grootste problemen van dit moment - te weten de woningnood - niet het hoofd wordt geboden. Het antwoord van Vox Populi op deze algemene tendens is om bij het formuleren van nieuw beleid en nieuwe wet- en regelgeving steeds zorgvuldig na te gaan of het recht van zelfbeschikking alsook het principe van het mogen nemen van eigen verantwoordelijkheid zo min mogelijk onder druk komen te staan. In onze visie dienen met name lokale gemeenschappen zélf beslissingen te mogen nemen over datgene wat hen direct en indirect raakt en op welke manier aan het principe van solidariteit invulling wordt gegeven. Vox Populi erkent dat een bestuurlijke transformatie, waarin het belangrijkste deel van de macht wordt teruggelegd bij de plaatselijke bevolking, tijd kost en ingrijpende wetgevingstrajecten vergt. Maar Vox Populi is van mening dat deze verschuiving van macht noodzakelijk is om ons zelfbeschikkingsrecht te herwinnen en onze maatschappelijke verantwoordelijkheid weer effectief te kunnen oppakken.
Wij zien een tendens dat in beleidstukken een veelheid aan technische details, cijfers en berekeningen uiteen wordt gezet en dat de kern van de echte problematiek daardoor naar de achtergrond verschuift. Het totaalbeeld verdwijnt. Het gevaar is dan dat nog maar een klein aantal deskundigen in staat is om aangehaakt te blijven en niet-deskundigen het spoor bijster raken. Niet-deskundigen kunnen dan alleen nog maar afgaan op de “framing” die is bedacht door ingewijden. Door ”framing” kan polarisatie worden aangejaagd. Niet-deskundigen kan angst worden ingeboezemd en zij zien zich dan genoodzaakt deskundigen te vertrouwen. Achteraf is maar al te vaak gebleken dat dit vertrouwen niet terecht was. Uiteraard begrijpt Vox Populi dat de overheid en deskundigen niet in alle gevallen risico’s op voorhand in volle omvang kunnen inschatten. Echter, wanneer de overheid door voortschrijdend inzicht risico’s bekend worden, heeft zij volgens Vox Populi de plicht om daarover direct en open te communiceren en passende maatregelen te nemen. Deze informatie mag niet onder de pet worden gehouden uit angst om bijvoorbeeld aansprakelijk gesteld te worden voor schade of uit vrees dat bestuurders daardoor posities zouden kunnen kwijtraken.
We hebben de afgelopen jaren gezien dat de overheid in grote dossiers als de aardbevingsschade in Groningen en de Toeslagenaffaire cruciale informatie verborgen hield. Daardoor is het vertrouwen in de overheid zodanig onder druk komen te staan dat volgens Vox Populi dit het moment is om verregaande verandering in de bestuursstructuur door te voeren. Zoals gezegd willen wij zeggenschap verkrijgen over al hetgeen zich dichtbij huis afspeelt en onze portemonnee kan raken. De nationale overheid staat in het huidige systeem onvoldoende in verbinding met een ieder die door haar regelgeving wordt geraakt en dit probleem laat zich niet oplossen door oppervlakkige brochures in “Jip en Janneke-taal” of televisiespotjes. Geef lokale gemeenschappen zelfbeschikkingsmacht terug. Zij kennen hun omgeving het beste en weten wat nodig is om deze optimaal in te richten. Alleen zo kan het vertrouwen in overheden zich herstellen.
Vox Populi is wars van “symboolpolitiek”. Daadkrachtige regels voor de bühne maken, terwijl van meet af aan al duidelijk is dat deze niet kunnen worden gehandhaafd, is het voor de gek houden van mensen. Zo mocht vorig jaar in twaalf gemeenten tijdens de jaarwisseling geen vuurwerk worden afgestoken, maar gaf een politiechef voor de jaarwisseling al aan dat dit verbod niet zou worden gehandhaafd. Het kwalijke is dat bewoners van zo’n gemeente in de veronderstelling kunnen zijn dat zij door het vuurwerkverbod minder alert hoeven te zijn. Er ontstaat dan juist een gevaarlijkere in plaats van een veiligere situatie. Om die reden hecht Vox Populi aan het belang om mensen zelf verantwoordelijkheid te laten behouden en dat wij onszelf niet in slaap laten sussen door een overheid die de uitdagingen van een moderne, complexe samenleving steeds minder doeltreffend het hoofd kan bieden. Ook het steeds betuttelender worden van de overheid doorkruist onze vrijheid om zelf initiatief en verantwoordelijkheid te nemen. Zo wordt uitgebreid gedebateerd over een verbod op vuurkorven of een verbod op de verkoop van alcohol in supermarkten, terwijl we ons met elkaar moeten afvragen of we voor dit soort discussies een zeer kostbaar ambtenarenapparaat in de lucht moeten houden. Dit klemt te meer nu de overheid niet in staat lijkt om veel prangender maatschappelijke problemen zoals het enorme gebrek aan woningen of milieu- en gezondheidsproblemen in de nabijheid van zware industrie te adresseren. Vox Populi vindt dat overheden zich moeten focussen op een aantal met elkaar te formuleren kerntaken. Wij hechten aan een overheid die als uitgangspunt een ieder vertrouwt alsook ontplooiing en bestaanszekerheid zoveel mogelijk borgt. Daarbij past bescheidenheid in haar omvang en dienstbaarheid in haar rol.
Zij die een minderheidsstandpunt innemen, moeten worden omarmd. Juist hierdoor ontstaat wijsheid. Vox Populi kent als partij geen fractiediscipline. Wij hechten aan de grondwettelijke bepaling dat Kamerleden zonder last stemmen. Eigenheid, vrijheid van meningsuiting en zelfbeschikkingsrecht staan bij ons centraal. Wij betrekken daarom alle standpunten in onze besluitvorming.
Ook zullen wij ons met andere partijen nauw verbinden om het creëren van begrip voor elkaars standpunten te bevorderen. Stellige oneliners, strikte ideologie en mooie beloftes brengen onze samenleving niet verder.